باغ قلهک (سفارت انگلستان)؛ از دوران قاجار تا امروز

تاریخچه باغ قلهک

باغ قلهک از یادگارهای دوران قاجار است. در آن زمان، قلهک منطقه‌ای ییلاقی و خوش‌آب‌وهوا در شمال پایتخت به شمار می‌رفت. شاهان قاجار، به‌ویژه ناصرالدین‌شاه، علاقه‌مند بودند که تابستان‌ها را در این ناحیه سپری کنند.

در همین دوران، دولت بریتانیا در زمان صدارت میرزا آقاخان نوری، اجازه یافت تا از بخشی از زمین‌های قلهک برای احداث اقامتگاه تابستانی سفیر خود استفاده کند. این زمین‌ها به مرور گسترش یافت و به باغی بزرگ و سرسبز تبدیل شد که بعدها با نام باغ قلهک سفارت انگلستان شناخته شد.

بیشتر بخوانید : آیا سفارت انگلیس ویزا می‌دهد؟ بررسی و راهنمای ۲۰۲۵

مساحت و موقعیت جغرافیایی

باغ قلهک با مساحتی حدود ۱۷ هکتار در یکی از ارزشمندترین نقاط تهران واقع شده است.
آدرس دقیق آن: تهران، خیابان شریعتی، محله قلهک، حد فاصل خیابان دولت و پل صدر، پلاک ۴۹۳ است.

این باغ از شرق به خیابان شریعتی، از شمال به بزرگراه صدر و از جنوب به خیابان دولت محدود می‌شود.
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو نیز ایستگاه «قلهک» است که دسترسی را برای بازدید از اطراف این محدوده آسان می‌کند.

مالکیت و کاربری کنونی

امروزه، باغ قلهک در مالکیت سفارت بریتانیا در ایران است و به عنوان بخشی از املاک دیپلماتیک این کشور شناخته می‌شود.
در این محوطه، ساختمان‌های اداری، اقامتگاه کارکنان و بخش‌هایی از تأسیسات مربوط به سفارت وجود دارد.
به همین دلیل، ورود عموم مردم به داخل باغ ممنوع است و تنها نمای بیرونی و دیوارهای بلند آجری آن از خیابان قابل مشاهده است.

این دیوارهای آجری که از دوران پهلوی اول باقی مانده‌اند، حالا به نمادی از سکوت و رمزآلود بودن این باغ تبدیل شده‌اند.

باغ قلهک در حافظه تاریخی ایرانیان

باغ قلهک همواره با اتفاقات سیاسی و تاریخی گوناگونی همراه بوده است. در دوران مشروطه، این مکان بارها محل رفت‌وآمد سفیران و مأموران انگلیسی بود. برخی منابع تاریخی اشاره کرده‌اند که مذاکرات مهمی درباره روابط ایران و بریتانیا در این مکان انجام گرفته است.

در دوران بعد از انقلاب نیز وضعیت مالکیت این باغ یکی از موضوعات بحث‌برانگیز بین دو کشور ایران و انگلیس بوده است.
با وجود اختلاف‌نظرها، هنوز این باغ به عنوان منطقه دیپلماتیک متعلق به بریتانیا شناخته می‌شود.

ویژگی‌های طبیعی و معماری

آنچه باغ قلهک را خاص می‌کند، تنها موقعیت سیاسی آن نیست، بلکه زیبایی طبیعی و معماری سنتی ایرانی نیز در آن نقش مهمی دارند.
در گذشته، این باغ شامل:

• درختان کهن سرو و چنار،
• جوی‌های آب روان از قنات قلهک،
• عمارت‌هایی با معماری قاجاری،
• و حوض‌خانه‌هایی با کاشی‌کاری آبی‌رنگ
  بوده است.

اگرچه امروزه ورود به داخل باغ ممکن نیست، اما گزارش‌هایی از بازدیدکنندگان خارجی نشان می‌دهد که بخش‌هایی از این اصالت هنوز حفظ شده است و فضای باغ همچنان آرام و سرسبز باقی مانده است.

بیشتر بخوانید : وقت سفارت انگلیس ۲۰۲۵: راهنمای کامل نحوه رزرو و مراحل دریافت وقت مصاحبه

اهمیت سیاسی و دیپلماتیک باغ قلهک

باغ قلهک فقط یک ملک تاریخی نیست؛ این مکان نماد حضور تاریخی بریتانیا در ایران است.
در زمان‌هایی که روابط ایران و بریتانیا تیره یا قطع می‌شد، این باغ عملاً به محلی بسته و دور از دسترس تبدیل می‌شد.
اما در سال‌های اخیر، با بازگشایی مجدد سفارت بریتانیا در تهران، باغ قلهک دوباره فعال شد و نقش خود را به عنوان اقامتگاه و بخش پشتیبان سفارت از سر گرفت.

آیا بازدید از باغ قلهک ممکن است؟

در حال حاضر، دسترسی عموم به داخل باغ ممنوع است.
اما گردشگران علاقه‌مند می‌توانند از خیابان شریعتی، دیوارهای آجری بلند و درختان سر به فلک کشیده آن را ببینند.
نمای بیرونی باغ به‌ویژه در فصل بهار و تابستان، منظره‌ای چشم‌نواز دارد و بسیاری از عکاسان تهرانی این مکان را به‌عنوان سوژه‌ای تاریخی و مرموز انتخاب می‌کنند.

پرسش‌های متداول (FAQ)

جمع‌بندی

باغ قلهک، بیش از آنکه فقط یک فضای سبز باشد، بخشی از تاریخ روابط ایران و بریتانیا است.
این باغ در طول بیش از یک قرن شاهد تحولات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی فراوانی بوده و هنوز هم در سکوت میان دیوارهای آجری خود، داستان‌های ناگفته‌ای از تاریخ تهران را در دل دارد.

اگرچه ورود به آن ممکن نیست، اما دانستن تاریخ و اهمیتش به ما یادآوری می‌کند که در پس هر کوچه و باغی از تهران، ردپای تاریخ و سیاست جریان دارد.